Waarom de filosofische dialoog?
Met de filosofische dialoog hebben de leerkrachten een didactisch en pedagogisch instrument in handen waarmee ze goed onderwijs kunnen geven. Goed onderwijs wil zeggen dat er gewerkt wordt aan alle kerndoelen, niet alleen taal en rekenen, ook aan burgerschap en sociaal emotionele vorming. Sterk onderwijs werkt aan de vaardigheden die kinderen nu en straks in de maatschappij nodig hebben: kritisch denken, samenwerken, communiceren, reflecteren, onderzoeken en jezelf en de ander kennen en respecteren. Door de dialoog in te zetten doen leerlingen dus niet alleen kennis op maar ook vaardigheden.
Wat is de filosofische dialoog?
De filosofische dialoog bestaat uit een aantal criteria. Zo is er sprake van een ‘community of learning’, de leerlingen vormen samen een onderzoeksgroep, samen worden ze wijzer. De kinderen onderzoeken een filosofische vraag door middel van de dialoog waarbij vaardigheden komen kijken als luisteren, open staan voor de mening van een ander, je eigen mening onder woorden kunnen brengen, kritische vragen kunnen en durven stellen. De filosofische vraag bestaat uit een filosofisch thema, een concept dat dagelijks voorkomt, een onderwerp waar vaak over nagedacht wordt en waarop geen eenduidig antwoord te geven is. De leerkracht is begeleider in plaats van instructeur, de interactie vindt vooral tussen de leerlingen plaats.
Hoe pas je de filosofische dialoog toe?
Het is niet eenvoudig om de filosofische dialoog toe te passen. Dit blijkt uit meerdere onderzoeken. Leerkrachten zijn gewend om veel te praten (80% van de tijd) terwijl bij de filosofische dialoog de leerlingen vooral aan het woord moeten zijn. Leerkrachten en leerlingen zijn eraan gewend dat de leerkracht het antwoord altijd weet terwijl dat met de filosofische dialoog niet aan de orde is. In het onderwijs is men niet gewend om kritisch door te vragen, een ander wezenlijk onderdeel van de filosofische dialoog.
Samen met de leerkrachten op basisschool De Twiner gaan we onderzoeken hoe de leerkrachten dit didactisch- en pedagogisch instrument kunnen leren en toepassen. Wat hebben zij nodig? En wat hebben de leerlingen nodig?
Meer weten over dit project? Neem dan contact op met Jolanda Verhoef.
Interactie in de klas 